Guzy mózgu mają zupełnie inny przebieg i inne rokowanie aniżeli nowotwory znajdujące się w pozostałych częściach ciała: dwie trzecie z nich to nowotwory łagodne, to znaczy nie naciekają one innych tkanek oraz nie powodują przerzutów do innych narządów.
Jednak w trakcie operacji nie można ich usunąć z pozostawieniem bezpiecznego marginesu tkanek. Dlatego część nowotworów, które są łagodne, jest nieuleczalna. Nowotwory mogą brać swój początek ze wszystkich struktur mózgu, naczyń krwionośnych i opon mózgowych. Prawie nigdy nie tworzą one przerzutów do innych narządów. Natomiast bardzo duży odsetek guzów mózgu i rdzenia kręgowego stanowią przerzuty tworzone przez nowotwory innych narządów. 20% wszystkich guzów mózgu to przerzuty, przede wszystkim są to przerzuty raka płuc i sutka. Również czerniak złośliwy (nowotwór skóry) ma dużą skłonność do tworzenia przerzutów do mózgu.
Rodzaje guzów mózgu
Gwiaździak: powoli rosnący nowotwór; często uleczalny po wykonaniu zabiegu operacyjnego i zastosowaniu napromieniania; najczęściej występuje w średnim wieku. Częste napady padaczki.
Oponiak: guz o łagodnym charakterze pochodzący z opon mózgowo-rdzeniowych, występuje w starszym wieku. Prawie zawsze można go uleczyć metodą operacyjną.
Glejak zarodkowy: nowotwór złośliwy, charakteryzujący się szybkim wzrostem; jedynie w rzadkich przypadkach możliwe jest leczenie guza; guz niemal nieuleczalny.
Nowotwory przysadki mózgowej: łagodne guzy powodujące zaburzenia widzenia i liczne zaburzenia hormonalne. Prowadzą do zachwiania gospodarki hormonalnej organizmu. Najczęściej dobrze reagują na leczenie operacyjne; możliwe jest całkowite wyleczenie.
Guzy mózgu i rdzenia kręgowego – objawy
Guzy mózgu:
- bóle głowy,
- wymioty,
- zmęczenie,
- zaburzenia widzenia,
- napady padaczki.
Guzy rdzenia kręgowego:
- bóle,
- narastające porażenia,
- zaburzenia czucia głębokiego,
- zaburzenia kontrolowania pracy pęcherza moczowego i odbytu.
Guzy mózgu i rdzenia kręgowego – leczenie
Im cięższe są objawy, tym prędzej należy udać się do lekarza. Należy wykonać tomografię komputerową i rezonans magnetyczny w celu zobrazowania guza i skutków jego działania na mózg i rdzeń kręgowy. Dokładna klasyfikacja nowotworu możliwa jest dopiero w trakcie zabiegu operacyjnego po pobraniu próbki tkanki nowotworowej do badania histologicznego. Decyzję o sposobie leczenia (operacja, napromienianie, chemioterapia czy kombinacja tych metod) podejmuje się w zależności od rodzaju, wielkości i położenia guza. Napady padaczki oraz ból opanować można za pomocą odpowiednich leków; zastosowanie kortykosteroidów prowadzi do obniżenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
Zabiegi operacyjne mózgu i rdzenia kręgowego
Neurochirurg musi pracować niezwykle precyzyjnie: komórki nerwowe po zakończonym okresie embrionalnym nie są w stanie się mnożyć. Poza tym przerwane drogi nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym nie mogą się regenerować.
Tkanki nerwowe mózgu i rdzenia kręgowego nie tolerują ani pociągania, ani ucisku; ze względu na to, że nie są one podtrzymywane przez tkankę łączną, należy zachować niezwykłą ostrożność, jeśli chce się je przesunąć na bok. Dodatkowym utrudnieniem jest to, że ważne struktury mózgu mają bardzo małe rozmiary.
Na przykład przekrój rdzenia kręgowego wynosi zaledwie jeden centymetr. Dzięki postępowi, jaki dokonał się w dwóch dziedzinach, przeprowadzenie oszczędzających operacji stało się jednak możliwe: po pierwsze, są to nowe metody obrazowania tkanek, które uległy tak dalekiemu postępowi, że dziś neurochirurg wie dokładnie, gdzie zlokalizowany jest guz i jak najlepiej można do niego dotrzeć, nie powodując uszkodzenia sąsiednich tkanek. Po drugie, dwie trzecie wszystkich zabiegów to operacje mikrochirurgiczne, to znaczy operacje wykonywane pod mikroskopem operacyjnym z zastosowaniem niezwykle precyzyjnych instrumentów.